МОНГОЛ БӨХ

ÑÓÌÜßÀÁÀÇÀÐ ÇÀÀÍÛ ÖÎËÍÛ Ó×ÈÐ ÁÝËÃÝÄÝË

      Ìîíãîë áºõèéí àðñëàí öîë íü äîðíî äàõèíû õ¿ì¿¿ñèéí ñýòãýëãýýíä äóíä òèâ áóþó ãàçðûí õàìãèéí õ¿÷èò àìüòíààð íýðèéäñýí áàéäàã. Ëóó, õàíãàðüä, àðñëàí, áàðûã  åðòºíöèéí 4 õ¿÷òýí ãýõ áºãººä ýíý îéëãîëò Ýíýòõýã, Õÿòàäàä àíõ ¿¿ñ÷ýý. Ìîíãîë  áîëîí áóääûí øàøèíò îðíóóäàä àðààòíû õààí àðñëàíã îþóí óõààí, ýð çîðèã, ýðõ ÷ºëºº, ýä áàÿëàã, îðøèí òîãòíîëûí áýëãýäýë ãýæ ¿çäýã. ×óõàì ýíý áýëãýäëýýð íààäàìä ò¿ð¿¿ëñýí áºõºä àðñëàí öîë îëãîäîã áàéíà. Ýíý æèëèéí íààäìààñ /2004 îíû íààäàì/ 8 äàâñàí áºõºä îëãîõ áîëñîí ãàðüä öîë øóâóóíû íýð ãýæ ãîëîëòã¿é, ìºí ë åðòºíöèéí 4 õ¿÷òýíèé íýã áºãººä äýýä òýíãýðèéí õ¿÷òýíýýð íýðëýñýí öîë þì. Ãàðüä íü ýðòíèé Ýíýòõýãèéí  ¿ëãýð äîìãèéí ãàðàëòàé á¿ðãýäèéí òîëãîé, õîøóó, õóìñòàé õ¿í áèåò àâàðãà òîì àìüòàí, æèã¿¿ðòýíèé õààí àæýý. Øèíýõýí ãàðüä Ñóìüÿàáàçàðûí öîëíû ó÷èð áýëãýäýë èéì ãýíýý.

ÁªÕׯ¯Ä ØÓÂÓÓÄÛÍ ÄÝÂÝËÒÝÝÐ ÄÝÂÄÝÃ.

    Áºõèéí áàðèëäààí øóâóóíû ¿éëäëýýñ ýõ ¿¿ñýëòýé áîëîõûã ñóäëàà÷èä ºã¿¿ëñýí áàéäàã. Áºõ çàñóóëàà òîéðîí äýâæ áàéãàà íü ýçíèéõýý ìºðºí äýýð óÿàòàé áàéãàà á¿ðãýä àíä ãàðàõûí ºìíº òýñ÷ ÿäàí òýì¿¿ëäýãòýé àäèë. Çàñóóëààñàà ãàðìàãö áºõ îãöîì óõàñ õèéí óðàãø ã¿éñíýý ºíäºð àâ÷, ºíäðººñ ãàçðûã õàðæ áóé øóâóó øèã äýâäýã. Äàâàà áîëãîíä ººð ººð øóâóóíû äýâýëòýýð äýâäýã áàéæýý. Òóõàéëáàë, 64-ò ¿ëäñýí áºõ õàðöàãà øîíõîðûí äýâýëòýýð, 16-ä ¿ëäñýí áºõ íà÷èí øóâóóíû äýâýëòýýð, 4-ò ¿ëäýõýýñ ýõëýýä ãàðüä äýâýëòýýð äýâýõ ¸ñòîé. Íààäàìä  õîöîð÷ èðñýí õ¿í áºõ÷¿¿äèéí äýâýëòýýð õýäèéí äàâàà áîëæ áóéã àñóóëòã¿é ìýääýã áàéæýý. Áºõ øóâóó áîëîí íààäàæ áàéãàà áîëîõîîð õîîðîíäîî  ÿðèõ  ó÷èðã¿é. Á¿õ  ¿ã ÿðèàã õºäºëãººíººðºº èëýðõèéëíý. Ýõýëæ ãàðàõäàà ãóÿí äýýðýý 3 àëãàäààä çàñóóëäàà î÷èõ íü “õ¿÷ýý ¿çüå” ãýñýí ¿ã. Áàðèëäàõ áºõèéí ºìíº î÷îîä ãóÿíûõàà ºìíº õîéä  òàëä íýã íýã àëãàääàã íü õîíçîíã¿é ãýñýí ¿ã. Óíàñàí áºõ, äàâñàí áºõèéí òàõèì äîîãóóð ãàðäàã íü “õ¿íäýëæ ÿâúÿ” ãýñýí óòãàòàé þì áàéíà.